Ya na yawon shi cikin daji shi kadai. Bako ne shi. Ya kasance mai sha’awar irin wannan muhallin. Ga daji nan ba yawan jama’a. Ga manyan bishiyoyi kala-kala. Ka duba mangorori da yazawoyi ba irin wanda babu. Bai ki ace nan ne garin su ba. Ina amfanin birni dun Allah. Gari sai yawan gidaje da hayaniya. Wannan kauyen ko komai sumul lukui. Lahiya lumui ba wani yamutsi. Ya na tafe ya na yaba yanayin dajin nan. Wallahi ‘yan kauye su na morewa. Ba dun karatu ba da ya koma kauyen nan da zama. Abin da ke ba shi mamaki, wai su uwayen shi me ya sa su ka bar wannan kyakkyawan kauyen su ka koma Birnin Sokoto da zama. Can din ma maimakon su samu gefen gari su yi gida sai su ka zabi wajen da ya fi ko’ina jama’a. Ba su waye ba ne. Ba su karanta littafan kiwon lafiya ba na zamani.
Ya na cikin shawagi ya zo daidai wata babbar bishiyar dorawa. Shan kwana da zai yi ya ga wata kyakkawar yarinya fara a zaune ta mike kafafu. Ta yi shimfida ganyen lanhwayen da ke gawaye da bishiyar. Ta sa ‘ya’yan kadanya gaba ta na sha daya bayan daya. Da wani dan karamin kofin a gefen ta. Ta na ci ta na sha. Ado kenan. Abin ya ba shi mamaki matuka gaya. A tsammanin shi ba macen da za ta shiga wannan kurmin ita kadai balantana ma har ta zauna ta na cin ‘ya’yan itaciya. Kasancewar ba ta ankara da shi ba ya tsaya ya kare mata kallo ciki da waje. Duk da a zaune ta ke da alama doguwa ce. ta daura wani irin zani mai launin ja da dan wandon nan na zamani mai kame jiki ya sade da fata. Rigar ta fara mai raga-raga. Ka na iya ganin farar fatar jikin ta. Ta sake hadawa da wata farar rigar nono.
Kayan sun matukar dacewa da ita. Ya dubi bayan ta ya gan shi a gantsare. Ya dubi kirjin ta ya gan shi a kumbure. Nonuwan ta luka-luka. Bakin ta dan daidai da shi. Leben kasa ya fi na sama tsayi da kadan. Ya dubi bakin ta ya ga yadda ta ke tauna abin da ta ke ci a tsanake. Nan wani mugun tunani ya zo mishi a zuciya. Ya ke jin ina ma ace sun shige daki ne ta ke shan ruwan burar shi haka a tsanake. Ya ke jin ko da ya sha dadi. Wani tunani kuma ya zo mishi. Wai anya wannan mutun ce kuwa. Anya ba aljana ba ce. Duk da kauyen nan na da kyawawan ‘yanmata wannan nata kyawun na daban ne. Ga ta fatan nan sumul ta na kyalkyali kamar jikin matashiyar tarwada. Ga ta danya sharaf kamar sabon tohon zogale. Gaskiya samun wannan fil ibn adama la shai’un ajib.
Ya kura mata ido. Ta je gyra zama idandunan shi su ka kai wajen nonowan nan wayyo shi kan shi! handi im boni in ji diyan fulani. Nonuwan sabida tsananin girma sun fi karfin rigar nonon. Irin matan nan ne da sai an je kamfani ake samun rigar nono daidan su. A ran shi ya ji ba abin da ya fi ya samu wannan yarinya a daki ta dafe bango ta tura mishi gindi ta baya ya rike marar ta ya ci gaba da soka mata bura. Wa iyazu billah. Kai a rayuwar shi fa ina ba ku labarin ga bai taba ganin mace mai kwatankwacin kyawun ta ba. Ka san a mata akwai muna da kyau akwai mun so mu yi kyau akwai kyawawa akwai muna nan dai akwai ‘yan rakiya. Wasu ma dai kawai ba sai dai a yi kawai cikin kawai ba sabida dan kunkurun nan. To ba dun shi ai maganar sai dai ace alhamdulillahi.
Duk jikin shi fa ya rikice ya dau rawa. Da ka ga kafar shi a lokacin na ratse da dan gashin gemun ga nawa guda uku cewa za ka yi rawar alanta shi ka yi. Bura sai wani hankoro ta ka yi wai ita munahika ta ga abinci. Ya shiga sake-sake. Ko ya lallaba ne ya rufe mata baki ya danne ta. Ko ya samu daidai kunnen ta ya buge ta ta fadi ya ci rabon shi ya yi gaba. In kuma aljana ce fa? Ai ko aljana ce in dai zai samu ya ci ya wadatar. Tunani fa barkatai cikin zuciyar shi. Sai cewa ya ke kai amma duk wanda ya samu wannan kaya ya more.
Ita ko ta na ta shan ‘ya’yan kadanya ba ta san ana kallon ta. Ko me ya faru? Wani abu da ta yi ya rikita Ado. Gani ya yi ta sa hannu ta na matsa nonuwan ta a hankali. Ai ko burar shi ta fara zillo. Da ta matsa nonon na hagu ta gama ta maida shi cikin rigar nono. Da zaro na dama ta kama dan bakin ta mulmula shi ta na dan jan shi a hankali. Tun daga nan fa Ado ya ji wani irin dadi na haura mishi. Bura ta fara diga dis dis… Ji ya ke kamar shi ne ke matsa mata. Ita ko hankalin ta kwance ta ke yi kamar ba jikin ta ta ke tabawa ba. Ta gama matsa shi ta lugwigwita abin ta hankali kwance ta maida shi cikin riga.
Nan shi Ado har laluba burar shi ya ke ya na jin ta a jike. Jikin shi ya gama jika. Wani dadi da ya ke ji kamar ya na cin durin kwaila. Ta gyara zama ta dau ruwan cikin kofin nan ta wanke hannu ta kuskure baki. Ta kama farar rigar nan ta jikin ta ta tube. Nan fa burar Ado ta girgiza ta yi kukan kura. Nonowan nan rumdumdum. Da kyar rigar rigar nonon ta rufe rabin su. Wayyo Ado! Ado fa nan ya fada wani kogin sake-sake. Ya ke cewa a zuciyar shi ai duk cikin mata bai mace mai manyan nonuwa haka. Duk cikin mata ba macen da za ta kasance da irin wannan nonon da hadi da kyawun fuska. Haba wannan kamar ita kadai Allah ke so. Kamar dai ita ta halicci kan ta! Ta mike tsaye ya ga yadda ta ta tsaya tsaye tsab da ikon Allah.
Malam, in ka dubi yadda bayan nan ya gantsare ko da an dandake ka sai burar ka ta tashi. Wata irin gantsarewa ce da ka na ganin bayan za ka fara diga. Ga duwaiwan nan mangala-mangala sun cika dam. Sun zauna zam. Sun kame kam. Bayan nan ya birkita Ado birkitawa. Ta kunce rigar nonon ta. Nan fa Ado ya ga abin mamaki. Ihu! A tsammanin shi nonuwan nan sun kwahe ashe zaunannu ne. Duk girman nan nasu tsaye su ke tsangalgal. Ado ya ce “,la ilaha iallahu Muhammadu rasulullahi.” Ya dage da salati fa kamar wani bakon alaramma. ta zare rigar nonon ta sa cikin wata jaka da ke kusa da ita.
Ado ya shiga wani tunani da ta’ajjabi. Wai ita wannan yarinya ba ta san ta na da kyau ba ne ta shigo wannan kurmin ita kadai? Ta ya ta zo nan. Ba ta jin tsoron a taushe ta cikin daji. Kai shi fa dai kai! Anya ba aljana ba ce. Kar fa ace daman tarko ne ta kafa mishi. Ya je garin bin dadi ya halaka. Shi da kan shi a cikin ran shi ya ce “,to sai me in aljana ce. In dai zai taba nonuwan ta ai ko nan ya mutu kwalliya ta biya kudin sabulu. Ai duk wanda ya ce ba ya son gato Allah tsine mai, da shi da iyalin shi. In ma shahadar kuda ce sai ya yi.” Ya ce “,ai kuda mutane ne ba su gane ba. Ya fi mu sanin dadin rayuwa. To rayuwar ba daga Kano sai Kaduna ba. In an yi nisa a kai Zaria garin zararru. Wai dun kar ka sha wuya sai ka kuji dadi. Alkur’an ko aljana na ce sai na ci in ta ban.”
Ni dai mai ba ku labari na ce ba ruwa na da shahadar kuda. Ado na kallo dai ta rutsuna ta dauko rigar ta. Ta ba shi duwaiwai ta baya, luwai! Subhanallah! Ya ga nonuwan nan na lilo kamar ehen…maganar dai sai hum. Malam Ado ya rikice fa. Ya ji ya shiga wani birnin baranto. Tunanin dadi ya mamaye shi. Ya ga ta maida rigar nan jikin ta ya ce “,inna lillahi wa inna ilaihi raji’un…” Yarinya ta firgita. Ashe garin kallon kayan dadi har ya yi salati da karfi bai sani ba. Juyawar ta su ka yi ido biyu da juna. A firgice ta ce “,dun Allah kar ka min komai!” Ya fito daga inda ya labe ya ce “,ki kwantar da hankalin ki, na zo yawo ne ina shawagi na gan ki.”
Jikin ta na bari ta ce “,daga ina ka zo dun Allah mutun ko aljan?” Nan fa ya fahimci mutun ce ba aljana ba. Ya ce “,mutun ne suna na Ado.” Ya matsa kusa da ita ta matsa gaba . Shi kuma tsoron ta yi ihu ya ke. Kar ace ta na tare da wasu ta yi ihu a zo a same shi ya ci duka. Ya soma addu’a cikin ran shi. Ya na fadin Allah ka sa ita kadai ce. Ya Allah ka sa kar ta min ihu. Ta fara addu’a Allah ya sa mutun ne ba aljan ba. Allah ya sa ba zai cutar da ita. Ta fara zargin kan ta. Laifi na ne. Sai da aka ce kar in shiga kurmin nan ni kadai na sulale na shigo. Sani ya sha gaya min akwai aljannu cikin dajin nan na yi kunnen uwar shegu. Yau kam na shiga uku. Ihun me zan yi. Wa zai ji ni? Ni dai na halaka. Duk yadda ya yi da ni ni na ja.
Ado ya shiga wani tunani. Ko in taushe ta in ci ta da karfin tsiya. Wannan fa in ban ci ta ba kara ganin ta zan yi ba.